Trong xã hội phát triển ngày nay, ô nhiễm môi trường đã và đang trở thành vấn nạn trên toàn cầu, mang theo những hậu quả nặng nề đến con người và tự nhiên. Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Các nguyên nhân, hậu quả và các giải pháp khắc phục để bảo vệ môi trường.
Khu vực ô nhiễm môi trường đất được quản lý thế nào?
Quản lý chất lượng môi trường đất được quy định tại Điều 17 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
- Chất lượng môi trường đất phải được điều tra, đánh giá, phân loại và công khai thông tin theo quy định của pháp luật.
- Khu vực đất có nguy cơ ô nhiễm phải được theo dõi và giám sát.
- Vùng đất bị ô nhiễm dioxin có nguồn gốc từ chất diệt cỏ dùng trong chiến tranh, thuốc bảo vệ thực vật tồn lưu và chất độc hại khác phải được điều tra, đánh giá, khoanh vùng và xử lý bảo đảm yêu cầu về bảo vệ môi trường.
- Khu vực ô nhiễm môi trường đất phải được điều tra, đánh giá, khoanh vùng, xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường đất.
Cụ thể, việc xử lý, cải tạo, phục hồi môi trường đất được quy định tại Điều 18 Luật Bảo vệ môi trường 2020, cụ thể:
+ Điều tra, đánh giá, phân loại khu vực ô nhiễm môi trường đất, xác định nguyên nhân, phạm vi và mức độ ô nhiễm, xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường đất.
+ Thực hiện biện pháp kiểm soát khu vực ô nhiễm môi trường đất gồm khoanh vùng, cảnh báo, không cho phép hoặc hạn chế hoạt động nhằm giảm thiểu tác động đến sức khỏe con người.
+ Lập, thực hiện phương án xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường đất; ưu tiên xử lý các khu vực có mức độ ô nhiễm nghiêm trọng, ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng.
+ Quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường đất sau xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường đất.
Xử lý chất thải không đúng cách
Sự xử lý chất thải không đúng cách, bao gồm việc đổ chất thải rắn và lỏng vào môi trường mà không qua xử lý hoặc xử lý không đủ.
Giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường
Từ những thông tin trên đã giải đáp về ô nhiễm môi trường là gì mà chúng tôi muốn gửi đến các bạn? Ô nhiễm môi trường hiện đang là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng cực kỳ lớn đến con người và hệ sinh thái, gây ra nhiều hậu quả tiêu cực. Đây là vấn đề đòi hỏi sự quan tâm và hành động chung tay mọi người. Việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của tất cả mọi người, không chỉ dựa trên những hành động lớn mà còn bắt nguồn từ những việc nhỏ hàng ngày.
Theo báo cáo thử UNICEF, vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay đang diễn ra khắp toàn cầu. Đặt biệt nhất là chúng ta có thể thấy rõ nét nhất ở các nước đang phát triển, trong đó có thể kể đến Việt Nam. Không chỉ ô nhiễm không khí, đất mà còn ô nhiễm của cả nguồn nước. Nguyên nhân là do chất thải chưa qua xử lý xả thẳng ra môi trường sống.
Đầu tiên, môi trường là nơi mà chúng ta sinh sống, trong đó bao gồm cả các yếu tố tự nhiên, nhân tạo xung quanh chúng ta. Chúng tác động đến đời sống, phát triển của con người và các động thực vật sinh sống khác.
Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi các yếu tố bên trong môi trường. Thay đổi này làm ảnh hưởng tiêu cực, không phù hợp với đời sống của con người cũng như động thực vật trong môi trường. Chúng gây ra các hậu quả cực kỳ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và các sinh vật xung quanh.
Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường là nguyên nhân dẫn đến các tình trạng biến đổi khí hậu, thiên tai như: mưa đá, bão, lũ, hạn hán… Không những thế, nó còn gây thiệt hại cho mỹ quan đô thị, ảnh hưởng đến kinh tế và sự phát triển của đất nước.
Hình 1. Tình trạng ô nhiễm môi trường đang ở mức báo động trên khắp toàn cầu.
Các dấu hiệu nhận biết môi trường đang bị ô nhiễm
Hiện tại, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn là một vấn đề ở mức báo động và diễn ra rộng rãi không chỉ ở Việt Nam, mà còn ở trên khắp thế giới. Quá trình ô nhiễm môi trường dẫn đến nhiều hiện tượng đang diễn ra xung quanh chúng ta.
Một số biểu hiện này chúng ta có thể nhận biết ngay, nhưng có nhiều biểu hiện khác lại cần một khoảng thời gian mới có thể nhận ra rõ ràng.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là gì?
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước
- Chất thải công nghiệp: Trong quá trình sản xuất, các nhà máy không ngừng xả chất thải ra môi trường. Để tiết kiệm chi phí xử lý chất thải, một số doanh nghiệp đã xả thẳng chất thải xuống sông, hồ gây ô nhiễm
- Chất thải sinh hoạt: Rác thải từ sinh hoạt trong đời sống của con người, bao ni lông vứt xuống sông, biển hay cống dẫn đến ô nhiễm nước, làm nước bốc mùi hôi thối và làm chết sinh vật sống dưới nước.
- Hoạt động nông nghiệp: Người nông dân thường sử dụng các loại thuốc trừ sâu, phân bón,…để bảo vệ và gia tăng năng suất cây trồng. Các chất độc này sẽ đi theo nước tưới, ngấm xuống mạch nước ngầm hoặc chảy ra ao, hồ, gây ô nhiễm nguồn nước.
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất
- Hoạt động công nghiệp: Việc khai thác quặng, luyện kim, dệt,…thải ra chì, thủy ngân và nhiều kim loại độc hại khác lấy đi các chất ở trong đất, từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính chất của đất.
- Hoạt động nông nghiệp: Các loại hóa chất dùng trong nông nghiệp ngấm xuống đất cũng gây ô nhiễm môi trường đất.
- Chất thải từ sinh hoạt: Rác, chất thải sinh cũng là một tác nhân gây ô nhiễm đất.
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí
- Chất thải công nghiệp: Các ngành công nghiệp sản xuất hóa chất, luyện kim,…được xem là nguyên nhân khiến lượng khí thải nhà kính tăng chóng mặt. Quá trình sản xuất điện cũng thải ra lượng lớn khí CO2 độc hại.
- Hoạt động sinh hoạt của con người: Việc sử dụng các loại phương tiện giao thông, các thiết bị gia dụng như máy lạnh, tủ lạnh,…xả không ít khí thải độc hại ra môi trường nhưu CO2, CFC,…
Các loại ô nhiễm môi trường ở Việt Nam
Thực tế tại Việt Nam đang tồn tại các dạng ô nhiễm môi trường sau đây:
Ô nhiễm không khí là khi trong không khí có mặt một số chất lạ, chất bị biến đổi thành phần khiến cho không khí mất đi sự trong lành, gây nên mùi khó chịu và có thể gây hạn chế tầm nhìn của con người.
Hiện nay, chất lượng không khí tại Việt Nam, đặc biệt là ở các đô thị lớn đang ngày càng sụt giảm, bụi mịn có xu hướng gia tăng gây ảnh hưởng nặng đến sức khỏe con người (nhất là các bệnh về hô hấp) và hệ sinh thái với các cơn mưa axit phá hủy mùa màng, hiệu ứng nhà kính, các hiện tượng thiên nhiên bất thường.
Có rất nhiều nguyên nhân ô nhiễm môi trường không khí nhưng chủ yếu đến từ con người do những hoạt động hàng ngày, hoạt động công nghiệp đã thải vào không khí những chất độc hại.
Ô nhiễm môi trường đất là hiện tượng suy thoái của lớp đất trên bề mặt do rác thải và sự suy kiệt tài nguyên gây cùng với hoạt động của con người gây nên. Điển hình có thể kể đến các hành vi như xả thải chất ô nhiễm, sử dụng quá mức chất hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, khai thác khoáng sản, phá rừng làm xói mòn đất… Khi đất bị ô nhiễm, môi trường sống của các loài động vật, thực vật trên thế giới sẽ bị tổn hại nặng nề. Bên cạnh đó, việc tài nguyên thiên nhiên bị phá hủy cũng gây tác hại nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống con người.
Ô nhiễm môi trường nước là khi trong nước xuất hiện các chất lạ hoặc có sự biến đổi tiêu cực làm cho nguồn nước trở nên độc hại với sinh vật và con người. Ô nhiễm môi trường nước có tác động nghiêm trọng đến môi trường, làm giảm độ đa dạng sinh vật và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người.
Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước. Trong đó điển hình và trầm trọng nhất ở các thành phố lớn, khu công nghiệp, nơi tập trung đông dân cư, chất thải xả ra nguồn nước mặt với số lượng lớn. Thực tế cũng có rất nhiều cơ sở sản xuất xả thải trực tiếp không qua xử lý làm mức độ ô nhiễm càng nghiêm trọng, thậm chí nhiều cao sông, ao hồ lớn “chết trắng” vì ô nhiễm.
